OBOR (Bir Kuşak Bir Yol)

İpek Yolunun Tarihine Kısa Bir Bakış

Resmi adı Chang’an- Tianshan Koridoru Güzergah’ı olan İpek yolu sadece tüccarların değil, aynı zamanda doğudan batıya ve batıdan doğuya bilgelerin, orduların, fikirlerin, dinlerin ve kültürlerin de yolu olmuştur. Çin’den gelen ipek, ayrıca Doğu kültürünün Batı tarafından tanınmasını da sağlamıştır. Böylelikle kültürlerarası arası aktarım yıllar boyu gerçekleşmiştir.

İpek Yolu Asya'yı Avrupa'ya bağlayan bir ticaret yolu olmasının ötesinde, 2000 yıldan beri bölgede yaşayan kültürlerin, dinlerin, ırkların da izlerini taşımakta ve olağanüstü bir tarihsel ve kültürel zenginlik sunmaktadır.

Doğudan batıya doğru gelişen bu ticari harekette daha önceki çağlardan beri kullanılmakta olan bir yol şebekesinden yararlanılmıştır. Yoğun bir şekilde ipek, porselen, kâğıt, baharat ve değerli taşların taşınmasının yanında kıtalar arasındaki kültür alışverişine de imkân sağlayan bu binlerce kilometre uzunluğundaki kervan yolları zaman içinde İpek Yolu olarak adlandırılmıştır.

Çin'in Yeni İpek Yolu: Geleceğin Mega Projesi

2013 yılında ‘Bir Kuşak, Bir Yol’ adıyla Çin lideri Xi Jinping tarafından sunulan modern İpek Yolu projesi, Çin’in kara ve denizden Batı’ya ekonomik atılım hamlesi olarak şekillendi. Tarihi İpek Yolu güzergahında bulunan bütün ülkeleri bu projede yer alamaya davet eden Çin, Asya, Afrika ve Avrupa’yı kapsayan büyük yatırımlar hedefliyor. Pekin, proje kapsamında şu ana dek 300 milyar dolardan fazla yatırım anlaşmasının yapıldığını açıkladı.

Çin, bu proje için 2014 yılında İpek Yolu Ekonomik Kuşağı Fonu’nu kurdu ve bu fona 40 milyar dolar kaynak ayırdı. Projeye destek için de Kasım 2014’te 100 milyar dolar yatırımla Asya Altyapı Yatırım Bankası’nı kurdu. Türkiye de bu bankada kurucu üye olarak yer aldı.

Projenin fikir babası olarak kabul edilen Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, girişimin 5'inci yıl dönümünde yaptığı konuşmada, "Bu bir Çin kulübü değil. Herkese açık ve kapsayıcı" ifadelerini kullanarak projenin sadece Çin için değil aynı zamanda uluslararası bir yatırım olduğunu sözleriyle vurguladı. Buna rağmen dünya genelinde projeye güven duymayan taraflar da mevcut. Çin, projeyi ne kadar süslü anlatsa da bazı ülkeler durumun gidişatından rahatsız ve Çin tarafından borç batağına düşülmeye çalışıldıklarını vurguluyorlar.

Bazı Batılı diplomatlar, İpek Yolu Projesi’nin Çin'in küresel çapta nüfuzunu arttırmak için tasarlanmış bir arazi çalışması olarak gördükleri için teklif edilen ticaret koridoruna karşı temkinli davrandılar, ancak rotanın yalnızca Çin'e fayda sağlayacağını gösteren çok az kanıt var. Çin, Amerika’nın aksine daha fazla ilişki kurarak ticaretin her iki tarafa da kar sağlaması gerektiğini savunuyor. Çin’in bir devlet medya kuruluşu olan Xinhua’nın kısa bir yorumunda “Bazı Batı ülkeleri “duvarlar” kurarak geriye doğru hareket ettikçe Çin hem gerçek hem de mecazi köprüler kurmaya çalışıyor. Köprüler, Çin’in stratejisinin anahtarıdır,” dedi. Bu ifadelerle daha fazla ilişki kurmaya çalıştıklarını açıkça ifade ediyorlar. Projenin ana fikri de durumu destekler niteliktedir.